Sektor 3 NGO a finansowanie społecznościowe

Organizacja zbiórki online na realizację różnorodnych pomysłów staje się coraz bardziej popularna. Za sprawą serwisów takich jak Indiegogo.com, Kickstarer.com czy rodzime Wspieram.to, z powodzeniem zrealizowano już tysiące projektów. Nie powinien więc dziwić fakt, że zainteresowanych ich wykorzystaniem przybywa z dnia na dzień, szczególnie w środowisku organizacji Sektora 3 NGO. Czy mogą one jednak prowadzić taką kampanię?

To, czy dana osoba, instytucja czy organizacja może prowadzić kampanię finansowania społecznościowego, zależy nie tylko od samej organizacji, ale też od wybranej platformy. Różne platformy mogą działać w oparciu o różne ustawy, w związku z tym różna będzie sytuacja prawna. Przykładowo serwis fundraisingowy SiePomaga.pl działa w oparciu o nową ustawę o zbiórkach publicznych z dn. 18 lipca 2014. Platforma crowdfundingowa Wspieram.to z kolei działa w oparciu o sprzedaż przedpłaconą prawa handlowego (podobnie jak Allegro). Różnica pomiędzy fundraisingiem a crowdfundingiem polega na tym, że w przypadku pierwszej opcji wspierający nie otrzymują nic poza eteryczną wdzięcznością, podczas gdy w przypadku crowdfundingu w zamian za wsparcie finansowe otrzymują konkretne produkty czy usługi. Tutaj warto wspomnieć że nagrody można oferować również prowadząc kampanię na serwisie funkcjonującym w oparciu o ustawy o zbiórkach publicznych, aczkolwiek wysyłka owych nagród była by dobrowolną decyzją autora kampanii,  niezobowiązanego do tego prawnie.

Jeżeli więc mamy na celu zbiórkę na realizację produktu bardziej niż zbiórkę funduszy na bezpośrednią pomoc osobie potrzebującej, zdecydowanie lepiej sprawdzi się modelu crowdfundingu. Rodzi to jednak problem tego czy faktycznie nasza organizacja może z niego korzystać i jak ma się rozliczyć z podatku.

Mówiąc w kontekście finansowania społecznościowego (ang. crowdfundingu) sytuację możemy wyklarować w oparciu o platformę Wspieram.to. W zależności od organizacji wygląda ona następująco:

Organizacja z działalnością gospodarczą:   Z racji prowadzenia działalności gospodarczej, taka organizacja może prowadzić przedsprzedaż w oparciu o prawo handlowe, a co za tym idzie korzystać z usług Wspieram.to w celu prowadzenia kampanii crowdfundingowej. Oferowane nagrody muszą się mieścić w prowadzonej działalności gospodarczej.

Organizacje prowadzące TYLKO nieodpłatną działalnością statutową: Tego typu organizacje nie mogą pobierać pieniędzy w ramach swej działalności, w związku z tym nie mogą oferować nagród w ramach projektu. Jako iż jest to jeden z najważniejszych aspektów kampanii crowdfundingowej, automatycznie wyklucza to możliwość jej prowadzenia przez takowe organizacje.

Organizacje prowadzące odpłatną działalnością statutową: W tym wypadku ewentualne nagrody muszą się mieścić w ramach odpłatnej działalności statutowej organizacji, tak aby mogła ona pobierać opłaty w ramach ich sprzedaży. Należy przy tym pamiętać że ewentualne zyski oraz koszty po zakończeniu kampanii, zrealizowaniu założeń projektowych i rozesłaniu nagród, muszą się wyzerować, gdyż taka organizacja nie może wykazywać przychodów z realizacji projektu jeżeli nie posiadają działalności gospodarczej.

Środki zebrane w trakcie kampanii na Wspieram.to przelewane są na powiązane konto danej organizacji, tytułem „wynagrodzenia z tytułu działalności pożytku publicznego“.

Pamiętajmy że wedle ustawy o działalności pożytku publicznego mogą one być prowadzone przez wszystkie organizacje pozarządowe, a nie tylko przez organizacje pożytku publicznego.

 Za działalność pożytku publicznego uznano działalność prowadzoną w sferze zadań publicznych obejmującą następujące zadania:

• pomoc społeczną, w tym pomoc rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywanie szans tych rodzin i osób,
• zapewnienie zorganizowanej opieki byłym żołnierzom zawodowym, którzy uzyskali uprawnienie do emerytury wojskowej lub wojskowej renty inwalidzkiej, inwalidom wojennym i wojskowym oraz kombatantom,
• działalność charytatywną,
• podtrzymywanie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości oraz rozwój świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej,
• działalność na rzecz mniejszości narodowych,
• ochronę i promocję zdrowia,
• działanie na rzecz osób niepełnosprawnych,
• promocję zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy,
• upowszechnianie i ochronę praw kobiet oraz działalność na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn,
• działalność wspomagającą rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości,
• działalność wspomagającą rozwój wspólnot i społeczności lokalnych,
• naukę, edukację, oświatę i wychowanie,
• krajoznawstwo oraz wypoczynek dzieci i młodzieży,
• kulturę, sztukę, ochronę dóbr kultury i tradycji,
• upowszechnianie kultury fizycznej i sportu,
• ekologię i ochronę zwierząt oraz ochronę dziedzictwa przyrodniczego,
• porządek i bezpieczeństwo publiczne oraz przeciwdziałanie patologiom społecznym,
• upowszechnianie wiedzy i umiejętności na rzecz obronności państwa,
• upowszechnianie i ochronę wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji,
• ratownictwo i ochronę ludności,
• pomoc ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą,
• upowszechnianie i ochronę praw konsumentów,
• działania na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami,
• promocję i organizację wolontariatu,
• działalność wspomagająca technicznie, szkoleniowo, informacyjnie lub finansowo organizacje pozarządowe oraz jednostki kościelne (jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego) w wyżej wymienionej działalność.

Jak widać niema większych przeciwskazań przeciwko prowadzeniu kampanii finansowania społecznościowego przez organizację sektora 3. W przypadku jakichkolwiek niejasności, krótka konsultacja z księgowym znającym zapisy statutowe naszej organizacji powinna je rozwiać. Prawo handlowe jest jednym z najpowszechniej używanych oraz najlepiej znanych i nie powinno stworzyć żadnych kłopotów. Dla jasności, poniżej przypominamy czym jest działalność nieodpłatna oraz odpłatna w ujęciu ustawy o działalności odpłatnej i nieodpłatnej pożytku publicznego.

Na koniec przypominam definicje działalności odpłatnych i nieodpłatnych.

Działalnością nieodpłatną pożytku publicznego jest działalność statutowa organizacji (w części obejmującej działalność pożytku publicznego), za którą nie jest pobierane wynagrodzenie.

Działalnością odpłatną pożytku publicznego jest działalność w zakresie wykonywania wyżej wymienionych zadań należących do sfery zadań publicznych, prowadzona w ramach realizacji przez organizację pozarządową celów statutowych, za którą organizacja pobiera wynagrodzenie (tj. opłaty od osób korzystających z działalności organizacji). Jednak to wynagrodzenie, w odniesieniu do działalności danego rodzaju, nie może być wyższe od tego, jakie wynika z kalkulacji bezpośrednich kosztów tej działalności. Należy przyjąć, że chodzi tu o koszty, które nie obejmują utrzymania struktur innych niż bezpośrednio związane z realizacją zadania.

Działalnością odpłatną organizacji jest także sprzedaż towarów lub usług wytworzonych lub świadczonych przez osoby bezpośrednio korzystające z działalności pożytku publicznego. Oznacza to, że organizacje, których podopieczni w ramach prowadzonej przez organizację działalności statutowej, wytwarzają różnego rodzaju rzeczy lub świadczą usługi, mogą sprzedawać je i uzyskane w ten sposób środki przeznaczać na finansowanie działalności organizacji, bez konieczności zgłaszania działalności gospodarczej.

Więcej informacji na temat działalności pożytku publicznego znajdziesz w poniższym artykule.

(Przy opracowaniu posiłkowałem się następującym opracowaniem: Działalność odpłatna i nieodpłatna pożytku publicznego)